با وجود نزدیک شدن به روز اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) کاخ سفید و کنگره آمریکا همچنان در مورد برنامه هستهای ایران هر کدام ساز خود را میزنند؛ از یکسو جان کری، وزیر خارجه آمریکا، روز پنجشنبه اعلام کرد که تا اجرای رسمی مفاد برجام تنها «چند روز» باقی مانده و تاکید کرد که اگر همهچیز به خوبی پیش برود اجرای این توافق تاریخی «قریبالوقوع» خواهد بود؛ توافقی که در پی آن، آمریکا و دیگر کشورهای غربی مجاب خواهند شد فورا بسیاری از تحریمها علیه ایران را تعلیق کنند. از سوی دیگر کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، روز پنجشنبه لایحهای را برای دشوار کردن کار دولت این کشور برای رفع تحریمهای ایران به تصویب رساند که قرار است هفته آینده در صحن کنگره به رای گذاشته شود.
تماس تلفنی کری با ظریف
به گزارش خبرگزاری رویترز، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در تماس تلفنی روز پنجشنبه با محمدجواد ظریف همتای ایرانیاش اطمینان حاصل کرده است که تهران در حال تکمیل تعهدات طبق برجام است تا این توافق هر چه زودتر به مرحله اجرا درآید. کری گفت: «دولت اوباما آماده است در آن روز در مورد تحریمهای نفتی، بانکی و تجاری ایران در ارتباط با فعالیت هستهای که قول لغو آنها بهعنوان بخشی از توافقنامه ماه ژوئن داده شده است، عمل کند.» کری در سخنرانی پیرامون دستاوردهای سیاست خارجی ایالاتمتحده در سال گذشته میلادی با این ادعا که ایران در اصل، ظرفیت جاری خود را برای ساخت سلاح اتمی به خارج انتقال داده است، افزود: «طی چند روز آینده، با تکمیل کار آنها، ما به هدف خود یعنی افزایش زمان گریز هستهای به بیش از یک سال خواهیم رسید.» ادعاهای جان کری در شرایطی مطرح میشود که ایران بارها اعلام کردهاست که هیچ برنامهای برای تولید، انباشت و استفاده از سلاح اتمی نداشته و نخواهد داشت. مقام معظم رهبری هم در فتوایی تولید و استفاده از سلاح اتمی را حرام اعلام کردهاند. از سوی دیگر آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم بارها در گزارشهای پرشمار خود تاکید کردهاست که هیچ مدرکی دال بر انحراف برنامه صلحآمیز هستهای ایران به سوی ساخت سلاح اتمی در اختیار ندارد.
سنگاندازی کنگره
همزمان کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در اقدامی خصمانه، لایحهای را به تصویب رساند که کار دولت باراک اوباما برای لغو تحریمهای ایران طبق توافق هستهای را سخت میکند. به گزارش «ایسنا»، به نقل از خبرگزاری رویترز، براساس این لایحه که عصر روز پنجشنبه در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان به تصویب رسید، دولت باراک اوباما رئیسجمهوری آمریکا نمیتواند تحریمهای افراد و موسسات مالی خاصی را لغو کند، مگر اینکه اوباما به کنگره اطمینان دهد که این افراد و موسسات خاص در برنامه موشکی بالستیک ایران و فعالیتهایی که واشنگتن آن را تروریسم میخواند، مشارکت ندارند. براساس این گزارش، مصوبه جدید کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان هفته آینده در کنگره به رای گذاشته میشود که ۵۰ فرد و موسسه یا بانک خاص ایرانی را شامل میشود. در صورت موافقت کنگره با این لایحه، اجرای توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ که در ماه ژوئیه در وین میان این کشورها حاصل شد، ممکن است به خطر بیفتد. جمهوریخواهان که در شکست توافق هستهای ناکام ماندند اکنون از هیچ اقدامی برای سنگاندازی بر سر راه اجرای آن فروگذار نمیکنند. البته خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از یک عضو کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گزارش داد که طرح کنگره برای دشوار کردن رفع تحریمها علیه ایران نمیتواند از سد حق وتوی باراک اوباما عبور کند. به گزارش خبرگزاری فارس، الیوت انجل، سناتور دموکرات آمریکایی به اسپوتنیک گفت: «من فکر میکنم طرح در مجلس نمایندگان تصویب شود اما نمیدانم در سنا هم تصویب خواهد شد یا نه؟ اما اگر در سنا هم تصویب شود باراک اوباما آن را وتو خواهد کرد زیرا این طرح نمیتواند رای دوسوم سناتورها را بهدست آورد.» همزمان با این اظهارات، به گزارش روزنامه واشنگتنتایمز، اد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در اظهاراتی خصمانه مدعی شد: «نهادهای ایرانی که امنیت ما را تهدید میکنند نباید از فهرست تحریم خارج شوند.»
کنگره به دنبال برهم زدن برجام
اقدامات جدید کنگره علیه توافق هستهای واکنش مقامات داخلی ایران را در پی داشت. به گزارش «ایسنا» سیدعلاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیتملی و سیاستخارجی مجلس، در واکنش به طرح جدید کنگره آمریکا برای تحریم برخی بانکهای ایران به بهانه حمایت از تروریسم گفت: «بهطور حتم این طرح مغایر با برجام بوده و به توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ آسیب وارد میکند.» همزمان حسین سبحانینیا، نایب رئیس کمیسیون امنیتملی و سیاستخارجی مجلس با بیان اینکه طرح تحریم بانکی کنگره برجام را متوقف میکند، گفت: «در طرح کنگره آمده است که برخی از بانکهای جمهوری اسلامی با ادعای حمایت از تروریسم بهویژه حمایت از حزبالله لبنان، بعد از اجرای برجام نیز باید در لیست تحریمها باقی بمانند، این در حالی است که براساس برجام تمام بانکهای ایران باید از لیست تحریمها خارج شوند.» او تاکید کرد که قطعا طرح جدید آمریکا، مخالف و مغایر با برجام است و در صورت اجرای آن عملا برجام متوقف میشود.همچنین نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از بازدید اعضای این کمیسیون از سایتهای هستهای فردو و اراک خبر داد. حسین سبحانینیا با اشاره به نزدیک شدن به روز اجرای برجام گفت: «براساس مصوبه مجلس، کمیسیون امنیت مسوولیت نظارت بر حسن اجرای برجام را بر عهده گرفته است. به این دلیل برنامهریزی شده که اعضای کمیسیون، روند اقدامات ایران برای اجرای این توافق را رصد کنند.»
جنجال سیاسی
از سوی دیگر یک مقام وزارت امور خارجه روسیه سخنان مقامات آمریکایی و برخی نمایندگان کنگره درباره برنامه موشکی ایران را جنجال سیاسی دانست. به گزارش «ایرنا» این مقام روس که خواست نامش فاش نشود روز پنجشنبه در گفتوگو با خبرگزاری اینترفاکس روسیه گفت: «مسکو مخالف هرگونه تنشآفرینی است که مانع اجرای برنامه برجام شود.»
شرایط برای اجرای برجام فراهم است
همزمان با این تحولات، وزیران امور خارجه چین و آمریکا در یک گفتوگوی تلفنی آخرین تحولات مربوط به خاورمیانه، مذاکرات هستهای ایران و جدیدترین مراحل اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را بررسی کردند. به گزارش «ایرنا»، «وانگ یی» و «جان کری» در این گفتوگو که پنجشنبه شب صورت گرفت، از روند اجرای کارهای مربوط به توافقنامه هستهای ایران و کشورهای ۱+۵ ابراز رضایت کرده و بر تحقق دقیق مفاد آن تاکید کردند. وزیران خارجه چین و آمریکا یادآور شدند که اوضاع به خوبی پیش میرود و شرایط برای اجرای توافقنامه فراهم است. آنان با تقدیر از تلاشهای خوب صورت گرفته از جانب ایران در جهت اجرای توافقات صورت گرفته، از دیگر کشورهای ذیربط نیز خواستند به همکاریهای خود تا کسب نتیجه نهایی همچنان ادامه دهند.