جبار کیانی

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی،صنایع،معادن و کشاورزی یاسوج ؛ جبار کیانی پور عضوهیئت نمایندگان اتاق ایران و رئیس اتاق یاسوج در مصاحبه­ ای با روزنامه کسب و کار گفت: در استان‌های محرومی مانند کهگیلویه و بویراحمد،نیاز به یک برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای داریم. زیرساخت‌ها باید در یک الگوی جامع در استان‌ها تخصیص پیدا کند. ما اکنون شاهد این هستیم که برخی شهرک‌ها نزدیک شهرها ایجاد می‌شوند اما فاقد امکانات زیرساختی مانند آب و برق هستند. با این وجود شهرک‌هایی ایجاد می‌شوند با امکانات زیرساختی کافی بدون اینکه تقاضایی برای سرمایه‌گذاری در آنها وجود داشته باشد. پیشنهاد می‌شود اگر دولت می‌خواهد روی شهرک‌ها متمرکز شود بهتر است شهرک‌ها را به صورت تخصصی ببیند و دسته‌بندی‌ برای صنایع ایجاد شود…

در ادامه، متن کامل این گفت و گو را می خوانید:

سید فراز جبلی( روزنامه کسب و کار) – شهرک‌های صنعتی یکی از الگوهای صنعتی شدن در اقتصاد ایران هستند، اما به گواهی بسیاری از فعالان اقتصادی، اغلب سرمایه‌گذارها ترجیح می‌دهند به جای سرمایه‌گذاری در این شهرک‌ها در سایر مناطق خصوصا نزدیک به شهر‌های بزرگ سرمایه‌گذاری کنند. درباره این موضوع و مشکلاتی که در شهرک‌های صنعتی وجود دارد با جبار کیانی‌پور، رئیس اتاق یاسوج به گفت‌وگو نشستیم. پیشنهاد این فعال اقتصادی برای شهرک‌ها تخصصی کردن آنها است.

چند سال است که طرح شهرک‌های صنعتی در کشور اجرا می‌شود اما هنوز هم وقتی یک فعال اقتصادی یا کارآفرین می‌خواهد کسب‌وکاری ایجاد کند، سرمایه‌گذاری در یک شهرک صنعتی گزینه اول وی به حساب نمی‌آید. علت این مساله چیست؟

در کشور ما یک پدیده نامطلوب اقتصادی ایجاد شده که براساس آن سرمایه‌گذار بیش از آنکه به سود تولید بیندیشد به ارزش افزوده سرمایه‌گذاری​اش که به دلیل افزایش نرخ تورم ایجاد می‌شود توجه می‌کند. یعنی وقتی سرمایه‌گذاری می‌کنیم به جای اینکه بگوییم ما n مقدار سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و در یک بازه زمانی یک مقدار سود مشخص ایجاد می‌کند به ارزش افزوده سرمایه گذاری توجه می‌کنیم. دلیل این موضوع این است که همه‌ساله یک نرخ بالای تورم در کشور رخ می‌دهد. سرمایه‌گذاری ایرانی به این طرز فکر عادت کرده که حتی اگر تولید جواب ندهد اضافه شدن قیمت زمین یا املاک پاسخگوی سرمایه‌گذاری وی است. به همین دلیل سرمایه‌گذاران ما در جاهایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که بعدا بتوانند با تغییر کاربری ملک به سود برسند. اگر نگاهی به افزایش قیمت املاک در شهرک‌های صنعتی بیندازیم می‌بینیم هیچ تناسبی با افزایش قیمت املاک در خارج شهرک صنعتی ندارد. به همین دلیل در مناطق کمتر توسعه‌یافته که شانس افزایش قیمت به دلیل رشد صنعتی بیشتر است سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد در خارج شهرک سرمایه خود را تبدیل به ملک کند تا در یک بازه زمانی از افزایش قیمت سود برد.

مساله دوم بحث قوانین ناظر بر فعالیت در شهرک‌هاست. قوانینی که در شهرک‌ها وجود دارد و واقعا آزار‌دهنده است. این قوانین امکان مانور به سرمایه‌گذار را نمی‌دهد یک سرمایه‌گذار نمی‌تواند براساس برنامه‌های خود در یک شهرک صنعتی سرمایه‌گذاری کند. عامل سوم این پدیده برمی‌گردد به این موضوع که در دوره‌ای یک‌سری کمک‌های فنی و اعتباری از محل بودجه عمومی برای کمک به واحدهای خارج شهرک‌های صنعتی در بودجه در نظر گرفته شد. اگر کسی در مکانی سرمایه‌گذاری می‌کرد بخشی از هزینه سرمایه‌گذاری وی توسط دولت متقبل می‌شد. مثلا خدماتی مانند برق و گاز را دولت در خارج شهرک‌های صنعتی هم تامین می‌کرد که این موضوع خود باعث می‌شود شهرک صنعتی مزیتی نسبت به خارج شهرک صنعتی نداشته باشد.

امکاناتی که به شهرک‌های صنعتی داده می‌شود چقدر در جذب فعالان به شهرک‌های صنعتی نقش دارد؟

صحبت من بیشتر ناظر بر استان‌های کوچک خصوصا استان کهگیلویه و بویراحمد است که خود نماینده آن هستم. در استان‌های محروم ما نیاز به یک برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای داریم. زیرساخت‌ها باید در یک الگوی جامع در استان‌ها تخصیص پیدا کند. ما اکنون شاهد این هستیم که برخی شهرک‌ها نزدیک شهرها ایجاد می‌شوند اما فاقد امکانات زیرساختی مانند آب و برق هستند. با این وجود شهرک‌هایی ایجاد می‌شوند با امکانات زیرساختی کافی بدون اینکه تقاضایی برای سرمایه‌گذاری در آنها وجود داشته باشد. پیشنهاد می‌شود اگر دولت می‌خواهد روی شهرک‌ها متمرکز شود بهتر است شهرک‌ها را به صورت تخصصی ببیند و دسته‌بندی‌ برای صنایع ایجاد شود. صنایعی مثل های‌تک با صنایعی مانند قطعه‌سازی و خودروسازی نیازهای کاملا متفاوتی دارند و زیرساخت‌هایی که باید به آنها اختصاص یابد با هم فرق دارد.

به دلیل رکودی که در اقتصاد وجود داشته بنگاه‌ها نتوانسته‌اند تعهدات خود را به شهرک‌ها بپردازند و همین موضوع باعث شده اسناد مالکیت این شرکت‌ها آزاد نباشد تا از تسهیلات بانکی استفاده کنند. عملا همین موضوع باعث کمبود منابع می‌شود.

براساس آخرین آمار ارائه شده توسط سازمان شهرک‌های صنعتی در حال حاضر ۷۲۰شهرک صنعتی در حال بهره‌برداری هستند و۲۱۲ شهرک جدید ایجاد می‌شود در حالی که به گفته شما برخی شهرک‌ها فاقد امکانات لازم هستند. با چنین شرایطی اولویت باید با ایجاد شهرک جدید باشد یا گسترش امکانات شهرک‌های موجود؟

در استان ما ۳ شهرک صنعتی وجود دارد که عملا حتی یک واحد صنعتی نیز در آنها ایجاد نشده است. در واقع اگر همین هزینه‌ها در شهرک‌های صنعتی موجود هزینه می‌شد مطمئنا بازده اقتصادی بالاتری به اقتصاد کشور می‌داد واحدهایی که عملا فعال هستند باید از خدمات استفاده کنند. مشکل این است که سازمان شهرک‌های صنعتی بدون در نظر گرفتن بازده اقتصادی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند. ایجاد شهرک‌ صنعتی نیازمند میل نهایی به سرمایه‌گذاری بالاست که در شرایط رکود تورمی فعلی به هیچ‌وجه وجود ندارد.

در حال حاضر شهرک‌های صنعتی در استان‌های کمتر توسعه‌یافته ایجاد می‌شود تا اشتغال استانی افزایش یابد و در عین حال این شهرک‌های صنعتی نیازمند نیروی کار تخصصی هستند که معمولا از خارج استان تامین می‌شود. این موضوع یک تناقض نیست؟

مشکل در استان‌ها نیروی تخصصی نیست. در بحث تولید نیروی متخصص در کشور کم نیست و فرصت‌های خوبی داریم که می‌توانیم روی آن برنامه‌ریزی کنیم. طبیعی است برای پا گرفتن یک شهرک نیازمند تامین نیروی انسانی هم هستیم. باید به نیروی انسانی به چشم یک زیرساخت نگریست یعنی سرمایه‌ای که روی زیرساخت شهرک قرار می‌دهیم باید بخشی به نیروی انسانی نیز تخصیص یابد و حتی نیروی انسانی متخصص را آموزش داد. تا وقتی نیروی انسانی کارآمد و کارآزموده نداشته باشیم نمی‌توانیم انتظار رشد شهرک صنعتی را داشته باشیم.